Ермек Нарымбаевтың Қазақстанның саяси сахнасындағы белсенділігі, қандай іс жасағаны туралы ақпарат алу үшін qazpolit.org ресурсына назар аударайық. Ол 1970 жылдың 23 маусымында ҚазКСР Қостанай облысындағы Ершовка ауылында дүниеге келген. Ашық дереккөздерден мына мәлімет белгілі: Нарымбаев 1987-1988 жылдары ҚазПТИ-дің тау-кен факультетінде «Ашық тау-кен әзірлемелері» инженері мамандығы бойынша оқыған. Кейін ҚазПТИ машина жасау факультетінің курсына ауысқан. 1991 жылы — «Динамо» ЕСҚ-да (Арқалық қ.) спорт нұсқаушысы болып жұмыс істеді. Кейін Арқалықта «Ермек Шаңтимес» шағын кәсіпорнын ашты. 2001 жылы Ыбырай Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институтының тарих факультетінде «Тарих және құқық оқытушысы» мамандығы бойынша сырттай оқыды. 1995 жылдан 1999 жылға дейін азаматтық және шаруашылық істер бойынша сот қорғаушысы, «Казахская правда» (бас редакторы Алдан Айымбетов), «451 градус по Фаренгейту» (басшылық — Юрий Мизинов пен Жәнібек Сүлеев), «Азия: экономика и жизнь» журналында (редактор Ділдаев), «Новое поколение», «Мегаполис» газеттерінде (Ю. М. Мизинов) жұмыс істеген, «Навигатор» сайттарында (Ю. М. Мизинов) істеген, «Зона.кз» алғашқы блогерлерінің бірі (Ю. М. Мизинов). 2000 жылы Ресей және Қытай институтында (Орталық Азия бөлімінің меңгерушісі) жұмыс істеді. 2000-2001 жылдары ҚР Президенті Әкімшілігінің шақыруы бойынша Президент жанындағы Қазақстандық стратегиялық зерттеулер институтында (ҚСЗИ) жұмыс істеді. Оңтүстік Қазақстан облысы Сарыағаш ауданы Бағыс тұрғындарының қазақ-өзбек мемлекеттік шекарасын делимитациялау мәселесі жөніндегі баспасөз конференциясына қатысқаннан кейін ҚСЗИ директоры Мәулен Әшімбаевтың талабы бойынша қызметінен кетті. 2001 жылы мемлекеттік емес «Стратегия» ҚҚ-да жұмыс істеді.

Түркістан ауылының премьер-министрі

2000-2002 жылдар аралығында Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы мемлекеттік шекараны делимитациялау процесі өтті. Процестің күрделілігі Өзбекстанмен шекараның 200 шақырым халық тығыз орналасқан жер — Оңтүстік Қазақстан облысындағы Сарыағаш және Мақтаарал аудандары және Өзбекстанның Ташкент және Жизақ облыстары арқылы өтуіне байланысты еді.

2001 жылғы 16 қарашада Астанада екі мемлекеттің басшылары Қазақстан Республикасы мен Өзбекстан Республикасы арасындағы қазақ-өзбек мемлекеттік шекарасы туралы шартқа қол қойды, ол шекара сызығының жалпы ұзақтығының 96%-ына қатысты болды.

2002 жылғы 9 қыркүйекте Астанада президенттер Қазақстан Республикасы мен Өзбекстан Республикасы арасындағы қазақ-өзбек мемлекеттік шекарасының жекелеген учаскелері туралы шартқа қол қойды, ол бірлескен шекара сызығын айқындауды толығымен аяқтады. Екі құжат та 2003 жылғы 5 қыркүйекте күшіне енді.Осы уақытта Бағыс пен Түркістанды қорғау жөніндегі жастар қоғамдық комитетін (ОҚО-дағы екі кент) құрған және басқарған Ермек Нарымбаев өзінің белсенді қызметін бастайды.

2002 жылғы 3 мамырда Zona.kz ресурсында ҚР Президенті Нұрсұлтан Назарбаев пен Қазақстан премьер-министрі Иманғали Тасмағамбетовтің атына жазылған ашық хат жарияланды. Үндеуге «Бағыс» қоғамдық штабының төрағасы Орал Сәулебай мен Бағыс пен Түркістанды қорғау жөніндегі жастар комитетінің төрағасы Ермек Нарымбаев қол қойған. «Қазақстанның Өзбекстанмен шекарасын делимитациялау процесі бірнеше күннен кейін аяқталуы тиіс. Ресми Астана шекара бойынша өз шешімін негізінен Қазақстанның мемлекеттік шекараны делимитациялау жөніндегі мемлекеттік комиссиясының (төрағасы – Б. Ш. Тұрарбеков) және ҚР Сыртқы істер министрлігінің (басшылары – Қ. Қ. Тоқаев пен Е. А. Ыдырысов) қорытындыларына сүйене отырып қабылдайды. Өкінішке қарай, қазақ қоғамы бұл екі мемлекеттік орган да аса маңызды жұмысты шала атқарғанын, мемлекеттің ұлттық қауіпсіздігіне қауіпке төндіргеніне куә. Екі орган да қазақ халқы алдынжа Президент пен Үкіметтің абыройын төгіп, олардың ата-бабадан қалған жерді қорғауға деген мүмкіншілігін жойды», — делінген үндеуде. Хаттың авторлары 1956 жылғы оқиғаларға үңіле отырып, оны Бағыс және Түркістан кенттері Қазақстан аумағы болып қалуы тиіс екеніне дәлел ретінде келтірді. «Астананың Түркістан ауылының аумағын бөліп, жасырын сатып алу-сату жолы бар. Мысалы, Бағыс пен Түркістанды қорғау жөніндегі жастар комитеті Қазақстанның Сыртқы істер министріне Өзбекстанға 1999 жылғы халық санағы бойынша өзбектер мен қазақтар арасындағы этникалық пропорция 1667 өзбек және 268 қазақ болып отырған ОҚО Мақтаарал ауданының "Маяк" өзбек этникалық қыстағын беру нұсқасын ұсынды. Оның орнына, Қазақстан тарапының құқықтық және моральдық-этникалық артықшылығын ескере отырып, ресми Ташкент өзбек Отанының лоносына бейбіт түрде "қайтарылған" өзбек ауылының құтқарушысы ретінде өз халқының алдында өзінің ар-абыройын сақтай отырып, барлық даулы учаскелерден бас тарта алар еді», — деп ұсынған хат авторлары. Үндеудің соңында Сәулебай мен Нарымбаев бір ғана талапты айтты: Қазақстан Республикасына заңды түрде тиесілі қазақ жерлері өз иесінің иелігінде қалуы тиіс.

Сонымен қатар, Бағыс пен Түркістанды қорғау жөніндегі жастар комитеті 5 мамырда Алматыда Бағыс және Түркістан кенттерінің айналасында орналасқан даулы аумақтарды Өзбекстанға беру мүмкіндігіне қарсы митинг өткізуге ниетті екенін мәлімдеді. Нарымбаев баспасөз мәслихатында мынаны мәлімдеді: митингінің мақсаты — ҚР басшылығының назарын архив құжаттарына сәйкес Қазақстанға тиесілі даулы аумақтарды берудің заңсыздығына және Өзбекстанның осы аумақтарға қоятын талаптарының заңсыздығына аудару. Ұйымдастырушылардың ақпараты бойынша, митингіге қатысуды Алматының алты жоғары оқу орнының студенттері растаған. Митингіге мыңға жуық адам қатысады деп болжанды, бірақ Жастар комитеті бес мыңға дейін адамды тартуға ниетті.

Нарымбаевтың өмірбаяны саналған ақпаратта 2002 жылдың мамыр айында «Алматының бірқатар ірі мемлекеттік жоғары оқу орнының студенттері жаппай наразылықтарға шықты» делінген. Алайда, ашық ақпарат көздерінде бұл оқиғаларды растайтын мәлімет жоқ: сол жылдың жалғыз ірі акциясы қаңтарда ҚДТ жақтаушылары ұйымдастырған митинг болды. Дауыс берумен күрес 2004 жылдың наурыз айының басында ҚР Ортсайлауком «Сайлау» автоматтандырылған ақпарат жүйесінің макетін таныстырды. ҚР ОСК сол кездегі төрағасы Зағипа Бәлиеваның айтуынша, «электрон сайлау ашық және жедел болады, «адами фактор», яғни оператордың қателігі жойылады». Жоба 4,2 млрд тг бағаланатыны хабарланды. Бәлиева «Сайлау» бірнеше рет сынақтан өтіп, жетілдірілетінін айтты. 2004 жылдың күзінде парламент сайлауы «ескі тәсілмен — қағаз бюллетеньдер бойынша өтті». Анықтама: соған қарамастан 2005 жылғы президент сайлауында «Сайлау» жүйесі қолданылды. Содан кейін сайлаушылар екі жолмен дауыс бере алды: дәстүрлі, қағаз бюллетеньдер арқылы немесе электрон дауыс беру арқылы. Ол үшін сайлаушыға жасырын дауыс беруге арналған кабинаға арнайы терминалға электрон дауыс беруге арналған құрылғыны (сайлаушының электрон картасын) салу қажет болды. Экранда электрон сайлау бюллетені пайда болып, дауыс беруге шақырылғаннан кейін сайлаушы тиісті жазулар пайда болған жерлерде экранға басу арқылы дауыс беру тілін, содан кейін өзі дауыс беретін кандидаттың тегін, атын және әкесінің атын таңдады. Осыдан кейін сайлаушының электрондық картасын терминалдан алып, оны сайлаушының қатысуымен оның дауысын тіркеген сайлау комиссиясының мүшесіне беруі қажет болды. 2007 жылы «Сайлау» автоматтандырылған сайлау жүйесін тікелей мақсаты бойынша қолдану тоқтатылып, аймақтармен байланысты қолдау үшін пайдаланыла бастады. Нарымбаевтың өмірбаяны ретінде берілген ақпаратта оның электрон дауыс беруге қарсы қоғамдық комитетті басқарғаны айтылған. Алайда Нарымбаев тек қоғамдық комитеттің хатшысы болғаны белгілі, ал оны «Табиғат» экологиялық одағының төрағасы Мэлс Елеусізов басқарды. Комитеттің шағымдары бірнеше факторға байланысты болды: ақпараттық қауіпсіздік мәселелері, сайлау нәтижелерін бұрмалау мүмкіндігі және жобаның қымбаттығы. Жала жабу ісі Сол 2004 жылы Алматы қаласы Бостандық аудандық соты Ермек Ерсаиынұлы Нарымбаевтың ҚР ҚК-нің 129-бабының 3-бөлігі бойынша қылмыс жасады деп айыпталуы бойынша қылмыстық істі ашық сот отырысында қарады. «Ермек Нарымбаев бәрімен бірден айналыса беретін тұлға ретінде танымал. Ол жер туралы заңның қабылдануына қарсы аштық жариялады және Қазақстан Өзбекстанмен шекараны бөлісе алмай жатқанда өзін "Бағыс" президенті деп атады. "Махамбет" НКЗР төрағасы және Алматы қаласы Жас журналистер мен баспагерлер қозғалысы төрағасының орынбасары болған немесе қазі сол қызметте. Ал бүгін ол тағы да электрон дауыс беруге қарсы қоғамдық комитеттің хатшысы болып қайта шықты, оның құрамына хакерлер бригадасы да кірді», — деп жазды Zona.kz ресурсы. Сот талқылауы барысында «Нарымбаев Е. Е. 1999 жылы «Казахская правда» газетінің журналисі болып жұмыс істеп жүргенде 1999 жылғы 19 мамырдағы № 8\49 санында «Масановщина — зеркало РНПК» атты мақаласын жариялады және мысалдардың бірі ретінде мынаны келтірді: "ҚРХП лидерлерінің бірі Асылбек Қожахметов таяуда (1998 жылдың қарашасы) АМҚК Мәдениет сарайында Қазақстанның өнеркәсіпшілері мен кәсіпкерлері одағының жұмысы барысында әкімдер сайлануы кезіндегі сепаратизм қаупіне қатысты даудың ортасында: «Қазақстанда демократия қасиетті болғаны соншалық, ол үшін 1-2 солтүстік аймақты беруге болады».

Одан әрі өзінің мақаласын «451 градус по Фаренгейту» газетінің 1999 жылдың көктемінде шыққан 4/16 санындағы 5-бетте жариялап, онда жоғарыда көрсетілген сөз тіркесін келтірді: «Қазақстанда демократия қасиетті болғаны соншалық, ол үшін 1-2 облысты беруге болады» — деген сөзді Асылбек Қожахметов айтқандай жазған, яғни бұқаралық ақпарат құралдарында көрінеу жалған мәліметтер жариялап, жала жапты, ар-намысына, қадір-қасиетіне кір келтіретін және беделіне нұқсан келтіретін жала жапты».

Сондай-ақ, Нарымбаев Бостандық ауданының сайлау округі бойынша Алматы мәслихаты депутаттығына сайлау өткізу кезінде 20.09-12.10.2003 уақыт аралығында «Мошенник в законе Кожахметов или профессор права Халиков», «Всем!!! Срочно!!! Сенсация!!! – Сообщение для СМИ», «Истинное лицо Кожахметова, или Алматы – в чистые ли руки Кожахметова?», «Изменник Родины и казнокрад Кожахметов А. Б.» деген қағаздарын дайындап, 20 000 таралыммен таратып, оған қарсы дауыс беруге шақырған.

2003 жылдың 10 қазанында Нарымбаев Ғалымдар үйі клубында өткен баспасөз конференциясында көпшілік алдында сөйлеген сөзінде А. Б. Қожахметовті «Отанын сатқан адам» деп атады. Ол өзінің жоғарыда аталған мақалаларын «451 градус по Фаренгейту», «Казахская правда» газеттерінде жариялап, 1999 жылғы мамыр айында А. Б. Қожахметов мынадай пайымдаулар айтты деп береді: «Әкімдерді сайлауға талпыну керек, ал сепаратизм қаупі бұл жерде проблема емес. Демократия Қазақстан үшін қасиетті болғаны соншалық, Ресейге 1-2 солтүстік облысты беруге болады"».

Zona.kz сол кезде Нарымбаев қағаздарында Қожахметовті қазақстандық оппозицияны қолдауға арналған америкалық ірі гранттарды алды деп айыптағанын жазды. Оны үгіттеушілерді сайлаушыларға «...1000 теңге, киім мен азық-түлік...» береді деген ақпарат таратты. Нарымбаев сол кезде 35 мың теңгеге 20 000 қағаз шығарғанын, алайда ақша өзіне тиесілі емес екенін, есінде жоқ қоғамдық қорға тиесілі екенін сотқа айтқан. Бұл қағаздарда Қожахметовтің отбасы $200 мың тұратын зәулім пәтері бары, «Әсем» атаулы кеңсе тауарлары бар үйі барын, мемлекеттік тіркелмеген әрі мемүлгідегі дипломы жоқ «Халықаралық Бизнес академиясы» ЖОО-сы бары айтылған.

Нәтижесінде Нарымбаев сот үкімімен ҚР ҚК-нің 129-бабында көзделген қылмысты жасады деп танылып, 180 сағат қоғамдық жұмысқа тартылып, ешқайда кетпеу туралы бұлтартпау шарасы таңдалды.Қалалық сот үкімді өзгеріссіз қалдырды. «Самурай» жолы 2009 жылдың тамызында Алматыда Шыңжаңдағы оқиғаларға арналған баспасөз конференциясы мен фотокөрме өткізуді жоспарлаған ұйғыр жастары одағының мүшелері ұсталды. Олар рұқсат етілмеген пикет өткізді деп айыпталды. 20 тамызда Алматыда «Қаламгер» баспасөз орталығында көрме өтуі керек болғаны анықталды, онда ұйымдастырушылар Қытайдың Шыңжаң-Ұйғыр автономиялық ауданындағы қайғылы оқиғалар бейнеленген 380-ге жуық фотосуретті үлкен форматта көрсеткісі келген.

Іс-шараны «Арман» қозғалысы аясында құрылған Қазақ-ұйғыр достығы мен ынтымақтастығы жөніндегі жаңа комитет ұйымдастырды. Комитеттің тең құрылтайшысы Ермек Нарымбаев болды. Журналистер комитеттің де, «Арман» қозғалысының да шамамен екі апта бұрын пайда болғанын анықтады.Баспасөз конференциясы белгіленген уақытта өткен жоқ. Нарымбаев журналистерге «Қаламгер» баспасөз орталығының басшылығы іс-шараны өткізуден бас тартқанын хабарлады. «Бірақ біз таңертең баспасөз орталығына келдік, өйткені көптеген журналист алдын ала баспасөз мәслихатын өткізілетінінен хабардар болды. Сағат 11-де баспасөз орталығына баспасөз конференциясының күшін жою себебін түсіндіру үшін келдік, бірақ бұл жерде бізді ұстап әкетті», — деп мәлімдеді Нарымбаев. 2010 жылғы 30 қаңтарда Алматыда оппозиция жерді Қытайға беру қаупіне қарсы рұқсат етілген митинг өткізді. Сол кезде оппозициялық БАҚ «Азат» ЖСДП және «Алға» партиялары, сондай-ақ бірқатар қоғамдық ұйым ұйымдастырған митингіге жүздеген адам жиналды» деп жазды.

«Азат» ЖСДП бас хатшысы Әміржан Қосановтың айтуынша, митингіге бес мыңға жуық адам келген. Митингіге қатысушылар биліктен Жер кодексін өзгертуді талап етті. Олар митинг қарарында өз талаптарын білдірді. Оппозиция митингі бейбіт өтті. «Ең қызығы митингіден кейін, беделі қайшы келетін қоғам белсендісі Ермек Нарымбаев бастамаға кіріскен кезде болды. Митингінің соңына қарай «Арман» қоғамдық бірлестігінің жетекшісі Ермек Нарымбаев бастаған бірнеше адам мінбеге көтерілуге тырысты. Алайда митинг ұйымдастырушыларының күзет қызметі мен іс-шараның модераторы Әміржан Қосанов оларды сөз сөйлеушілерге жібермеді.

Митинг ресми түрде аяқталғаннан кейін Ермек Нарымбаев бастаған жастар тобы президент Нұрсұлтан Назарбаевтың отставкаға кетуін талап етіп, ұрандар жариялай бастады», — деп жазды Азаттық ресурсы. Полиция қызметкерлері «Азат» ЖСДП өкілдеріне адамдарды сабырға шақырып, оларды таратуды сұрады. Алайда, «Азат» ЖСДП бас хатшысы Әміржан Қосанов оппозицияның рұқсат етілген митингі заң аясында өткенін, партия өкілдері бейбіт түрде тарап кеткенін, Ермек Нарымбаев бастаған заңсыз митингіге ұласқан стихиялық жалғасы үшін «Азат» ЖСДП өкілдері жауап бермейтінін айтты.

Осыдан кейін Ермек Нарымбаев бастаған ондаған жас Абай даңғылына қарай бет алды. Алайда бірнеше минут ішінде полиция наразылық білдірушілердің жолын жауып тастады. Олардың бірнешеуін көліктерге отырғызып, «белгісіз бағытта алып кетті». Кейін полиция он үш адамды, соның ішінде Ермек Нарымбаевты да ұстағаны белгілі болды.

2010 жылғы 1 мамырда Алматыда оппозицияның кезекті «кездесуі» өтті, ол полициямен, аштық жариялаумен және ұстаумен аяқталды.

1 мамырда Алматыда Қазақстан Коммунистік партиясы мен "Алға" партиясы кіретін «Халық билігі» блогы демократиялық жұртшылықтың республикалық жиналысын өткізді. Жиналыс «Алға» партиясы кеңсесінің аумағында өтті. Билік Первомай митингісін өткізуге рұқсат бермеді. Жиналыста оған барлық өңірден 38 түрлі қоғамдық бірлестіктің өкілдері қатысқаны жарияланды.

Жиналыс резолюция қабылдады, онда елдегі әлеуметтік-саяси және құқықтық жағдайға сыни баға берілді, сондай-ақ билікке қоғамның сұрағына жауап беруді бастау немесе кету туралы талап айтылды.

Жиналыс барысында «Назарбаев-вон!» деген талап айтылды, бұл сөзді «Арман» қозғалысының жетекшісі Ермек Нарымбаев бірінші болып айтты. «Бізге қанды революция қажет емес. Бізге барқыт төңкерісі қажет. Егер біз саны жүз мың адам болатын алаңға бейбіт түрде шығатын болсақ, онда жиырма минуттан кейін №1 борт Швейцарияға ұшады», — деді Нарымбаев. Ермек Нарымбаевтың талабын қоғам қайраткері Жасарал Қуанышалин қолдады.

Жиналыс аяқталғаннан кейін ақын және қоғам қайраткері Айсұлу Қадырбаева бастаған ақ орамалды әйелдер тобы Тәуелсіздік мемориалына қызыл гүл қою үшін Республика алаңына қарай шеру жасауға тырысты. Алайда оларды полиция жібермей қойды. «Кордонға тап болған әйелдер 6-7 сәуірде Бішкекте болған оқиғалар кезінде қырғыз күш органдары қырғыз жастарын таратуға тырысып жатқаны бейнеленген суретті полицейлердің аяғына жапты. Парақшадағы жазу қазақстандық полицейлерді Қырғызстанның сол кездегі ішкі істер министрі Молдомус Конгантиевтің таяудағы оқиғаларында ұрып-соғудан зардап шеккен адамның жолын қайталамауын ескертті», — деп хабарлады журналист Азаттық өз баяндамасында. Содан кейін әйелдер мен жиналысқа қатысушылар наразылық акциясын өткізді. Осыдан кейін ер адамдар әйелдерге полицияның қоршауынан өтуге көмектесуге тырысты. Бұдан нәтиже шықпаған кезде Жасарал Қуанышалин «Президент Назарбаев мен үшін өлді» деп мәлімдеді, өйткені, оның айтуынша, «Қазақстан азаматтары еркін жүріп-тұрудан айырылды». Осыдан кейін ол жиналысқа қатысушылардың колоннасын басқарып жүрді және полиция кордонынан өтуге тырысты.

Ермек Нарымбаев өз жақтастарының тобымен бірге мерзімсіз аштық жариялады және олар үшін орналастырылған «Алға» партиясы кеңсесінің аумағындағы шатырларда орналасты. «Полиция тобы біздің кеңсе аумағына кірді. Олар менің шығуымды талап етті, олардың мәжбүрлеп әкелу туралы шешімі бары айтылды. Біздікілер кеңсеге кірер есікті жауып, оларға жол бермеді. Содан кейін олар кеңсенің ауласында болған аштықты күшпен шығарды. Біз оларға шатырлар мен ұйықтайтын сөмкелерді жеткізіп бергенбіз, алайда полиция оларды ұйықтайтын сөмкелерімен қоса алып кетті», — деді кейінірек «Алға» партиясының жетекшісі Владимир Козлов. 2 мамырда Нарымбаев Алматының әкімшілік сотының қаулысы бойынша он бес тәулікке сотталды. Алайда, артынша дереу арада оған қатысты сотты қорлағаны және полиция қызметкеріне шабуыл жасағаны үшін қылмыстық іс қозғалды.

23 маусымда Алматының Бостандық аудандық соты оны төрт жылға бас бостандығынан айырды.

10 тамызда Алматы қалалық соты Ермек Нарымбаевтың апелляциялық шағымын қанағаттандырусыз қалдырды.

20 тамызда Ермек Нарымбаев тергеу изоляторында жүргенде аштық жариялады.

2010 жылғы 10 қарашада Алматы қаласының мамандандырылған ауданаралық экономикалық соты Әуезов ауданы прокурорының «Арман қозғалысы» қоғамдық бірлестігіне заңды тұлға статусын тарату туралы талап арызы бойынша азаматтық істі ашық сот отырысында қарап, мынаны анықтады: «Алматы қаласы Әуезов ауданының прокуроры "Арман қозғалысы" қоғамдық бірлестігіне заңды тұлғаның тарату туралы талап арызбен сотқа жүгінді, мәлімделген талаптарды 23.09.2009 жылы Әділет департаменті "Арман қозғалысы" ҚБ тіркеді, қоғамдық бірлестіктің төрағасы – Е. Нарымбаев.

Жарғыға сәйкес бірлестік өз қызметі туралы ақпаратты таратуға, өз мүшелерінің құқықтары мен заңды мүдделерін сотта және басқа да мемлекеттік органдарда, басқа да қоғамдық бірлестіктерде білдіруге және қорғауға, жиналыстар, демонстрациялар, митингілер, шерулер өткізуге құқылы, сондай-ақ Жарғыда бірлестіктің ҚР заңнамасын сақтауға міндетті екені және т. б. қарастырылған.

Бірлестікті тіркегеннен кейін Е. Нарымбаевтың басшылығымен оның мүшелері ҚР Конституциясын, "ҚР Ұлттық қауіпсіздігі туралы", "ҚР бейбіт жиналыстар, митингілер, шерулер, пикеттер және демонстрациялар ұйымдастыру мен өткізу тәртібі туралы", "Қоғамдық бірлестіктер туралы" заңдардың нормаларын бірнеше рет бұзған. Бірлестік төрағасы Е.Нарымбаев ҚР ӘҚБтК-нің 373-бабы 3-бөлігі бойынша 10 тәулік мерзімге әкімшілік қамау түрінде бірнеше рет әкімшілік жауапкершілікке тартылды.

Сондай-ақ, 2010 жылдың қаңтар айында бірлестік мүшелері Алматы қ. Құлагер шағын ауданындағы ұлттық араздықты, алауыздықты, ұлттық қадір-қасиетті қорлауды қоздырудың айқын белгілері бар жазулар шығарған. Осы тұлғаларға қатысты ҚР ҚК-нің 164-бабының 2-бөлігінде көзделген қылмыс белгілері бойынша қылмыстық іс қозғалды. Алматы қаласы Медеу аудандық сотының үкімімен бұл адамдар қылмыс жасағаны үшін кінәлі деп танылып, әрқайсына екі жылға бас бостандығынан айыру жазасына кесілді». Сот іс материалдарын зерделеп, процеске қатысушыларды тыңдап, талапты толық көлемде қанағаттандыруды сұраған прокурордың қорытындысы бойынша шешім қабылдады: заңды тұлға статусын тарату туралы талап қанағаттандырылды.

2012 жылы Ермек Нарымбаев Қазақстан Тәуелсіздігінің 20 жылдығына орай рақымшылық жасау бойынша бостандыққа шықты және бірден Азаттық ресурсына сұхбат берді, онда қазақстандық «түрмедегі» жағдайлар туралы әңгімеледі.

Нарымбаев 2009 жылдан бері қандай да бір оппозициялық лагерьге келмек болған кезде елде «БТА Банкінен» Мұхтар Әблязов пен оның сыбайластарының жымқыру істері бойынша қызу тергеу жүріп жатқан.

2009 жылдан бастап Мұхтар Әблязов саяси баспана алған Ұлыбританияда тұрақты тұрып келді. Алайда, кейінірек ол Лондон соты құрметсіздік танытқаны үшін 22 айға бас бостандығынан айырғанға дейін елді тастап кетті. 2013 жылдың жазында Әблязов Францияның оңтүстігіндегі Канна қаласының маңында ұсталды. Қазақстанның Бас прокуратурасы осыған байланысты ресми хабарлама жариялады, онда Интерпол Қазақстан билігіне $6 млрд-тан астам ұрлық жасады деп айыпталған «БТА Банкінің» бұрынғы басшысын ұстағанын хабарлады. Келесі күні Алматыдағы Азаматтық қоғам өкілдері Әблязовті Ресейге немесе Қазақстанға экстрадицияламау туралы өтінішпен Франция консулдығына өтініш жолдады. Алайда әлеуметтік желілердегі үндеулерге қарамастан, Франция консулдығының маңында Әблязовтің 10-нан астам жақтаушысы жиналды, олардың ішінде қоғам қайраткерлері Жасарал Қуанышалин және «Ар. Рух. Хақ» ҚҚ президенті Бақытжан Төреғожина, суретші Қанат Ибрагимов, сол кезде сотталған Владимир Козловтың жұбайы — Әлия Тұрысбекова, сондай-ақ Ермек Нарымбаев.

Нарымбаев өзін қоғамдық қорғаушы деп атай отырып, қазақстандық банктермен белсенді түрде «шайқасты». 2012 жылдың күзінен бастап ол әлеуметтік желілерде банктердің несие саясатына қарсы науқан жүргізіп, коммерциялық банктер ипотекалық несиелер үшін сыйақы төлеудің әділетсіз тетіктерін қолданады деп санайды. Мұнда Нарымбаевты «Альянс банктегі» жеке ипотекалық несиесі қызықтырды.

Бір жылдан кейін Нарымбаев «Альянс банктің» ісін жеңіп, оған несие бойынша «екі есе» пайыздарды заңсыз аударғанын дәлелдеді. Алматы қалалық сотының апелляциялық алқасы одан 3 млн тг сомаға артық пайыздарды есептен шығаруға қаулы етті.

Сотта жеңіске жеткеннен кейін Нарымбаев «жүздеген мың» алданған ипотекалық несие алушыға көмектесуге ерікті болды. Ұлттық банк қарыз алушыларға несиелерге қызмет көрсету бойынша даулы жағдайлар туындаған кезде тегін құқықтық көмек көрсететін ведомство барын ресми түрде ескертті. «ҚР Ұлттық банкі БАҚ пен әлеуметтік желілерде жекелеген азаматтардың жосықсыз банктік тәжірибені әшкерелеу бойынша жүргізіп жатқан жұмыстарына қатысты пікірталастар белсенді жүргізіліп, ақпарат таратылып жатқанын хабарлайды. Банк клиенттерінің мәліметтері бойынша қарыз алушылардың проблемаларын реттеуге жәрдемдесу ақылы негізде жүзеге асырылып жатыр», — делінген Ұлттық банктің хабарламасында. Бұған дейін Kaspi Bank өкілдері Нарымбаевты өз қызметі үшін $200 көлемінде қаламақы алады деп айыптаған болатын.

Ермек Нарымбаев қаржы тақырыбынан бірден аластай қойған жоқ. 2015 жылдың тамызында ол Facebook-тегі парақшасында Республика алаңына шығуға және доллардың өсуіне наразылық білдіруге ниетті екенін мәлімдеді. Алайда, Нарымбаев пен тағы бір белсенді — Ринат Кибраевқа полиция қызметкерлері кеңседен шығарып, кез келген рұқсат етілмеген митингілердің заңға қайшы келетінін ескертті.

Митинг жоспарланған алаңға бірнеше әйел жиналып, лидерін сол күйі көре алмай кетті. Ғашық «революционер» 2015 жылдың 12 қазанында Алматыда белсенділер Ермек Нарымбаев пен Серікжан Мәмбеталин ұсталды. Ішкі істер департаменті «ұстауға себеп олардың әлеуметтік желілерде ұлттық алауыздықты қоздырудың, ұлттық ар-намысы мен қадір-қасиетін қорлаудың айқын белгілері бар мәліметтерді таратуы туралы ақпарат болды» деп хабарлады.

Мәмбеталиннің адвокаты Ермұрат Мұқановтың айтуынша, айыптаудың мәні Мәмбеталин Facebook-тегі парақшасында Мұрат Телібековтің «Ветер с улицы» кітабындағы беттерді қайта жариялауына қатысты болып отыр. «Бұл кітапты Телібеков жазды ма, жоқ па – белгісіз, бірақ ол он жылға жуық уақыт бойы lyakhov.kz сайтында тұр. Менің клиентім бірнеше скриншотты алып, өз парақшасына орналастырып, оның үстіне даттап жазды», — деді адвокат журналистерге. 2016 жылдың қаңтарында Нарымбаев пен Мәмбеталин екі және үш жылға бас бостандығынан айырылды. Олар ҚР ҚК-нің 174-бабы «Әлеуметтік, ұлттық, рулық, нәсілдік, тектік-топтық немесе діни алауыздықты қоздыру» бойынша айыпталды.

Бір қызығы, белсенділердің Facebook әлеуметтік желісіндегі беттеріндегі «Ветер с улицы» кітабынан күмәнді үзінділерді жариялауы қылмыстық іске әкеп соқтырған, олар оны Интернеттен көшірілді деп мәлімдеп отыр. Бірақ «Ветер с улицы» кітабының авторы Мұрат Телібеков сотта оның жарыққа шықпаған кітабында мұндай мәтін жоғын мәлімдеді. Мұрат Телібековке қатысты да қылмыстық іс қозғалды. Тергеу барысында сотталушылар көшіріп алдық деген сайт иесі Александр Ляхов та болды.

Нарымбаев соңғы сөзінде судьяны біржақты, әділетсіз деп айыптап, тергеу белсендінің іс-әрекетінде қылмыстың барын дәлелдеген жоқ, ал сот «айыптаумен» өтті деп мәлімдеді. Нарымбаевтың айтуынша, айыптаудың негізгі куәгерлері, оның ішінде «Желтоқсан-86» ұйымының басшысы Гүлбахрам Жүністен жауап алынған жоқ, оның мәлімдемесі Нарымбаев пен Мәмбеталинге қарсы істе болған. Мәмбеталин соңғы сөзінде оған өкінетін дәнеңесі де жоғын және айыптаулармен келіспейтінін айтты.

2016 жылғы наурызда Серікжан Мәмбеталин мен Ермек Нарымбаевқа қатысты жазалау шарасы қайта қаралды: Алматының апелляциялық соты оларға бас бостандығын шектеу жазасын тағайындады. Қалалық соттың апелляциялық сатысының шешімін Серікжан Мәмбеталин, Ермек Нарымбаев, олардың туыстары мен адвокаттары қол шапалақтап тұрып қарсы алды.

Алматы қалалық сотының апелляциялық сот алқасы Мәмбеталинге бір жылға бас бостандығын шектеу және үш жыл бойы қоғамдық қызметке тыйым салу түріндегі жаза тағайындады. Тергеу изоляторында өткізген уақытын ескере отырып, бұл мерзім сегіз айға және 11 күнге дейін қысқартылды. Ермек Нарымбаевқа үш жыл бас бостандығын шектеу және қоғамдық қызметпен айналысуына бес жыл тыйым салынды. Оның тергеу изоляторында өткізген уақытын ескере отырып, мерзім екі жыл бес айға дейін қысқартылды.

2016 жылдың жазында Ермек Нарымбаев әйелін, үш баласын және өтелмеген ипотекалық несиесін қалдырып, Қазақстаннан қашып кетті. Алдымен белсенділер қайтадан «қудалауға» ұшырамау үшін Отанын тастап кетті деп сенгендер болды. Алайда, көп ұзамай Нарымбаев жалғыз емес, 28 жастағы жауынгер досы Мөлдір Әділовамен бірге қашып кеткені белгілі болды, ол жер митингілеріне қатысқаны үшін 15 күн қамауда болған.

365info.kz порталы былай деп жазды: «Өзінің бірбеткей ұстанымымен танымал, жер комиссиясында халықтың мүддесін қатаң қорғайтын Мұхтар Тайжан Нарымбаевтың бұл ісіне қатысты былай деп пікір білдірді: "Мен жас қызбен бірге, балаларым мен әйелімді тастап, қарызға белшесінен батырған күйі тастап кете алмас едім".

Бұл сіздің шаруаңыз емес! Нарымбаев бұған ашумен жауап қайтарды: "Енді міне, Мұхтар Тайжан да өзгенің жеке өміріне қол сұғып, (1,5 жыл бұрын ажырасып кетсем де) кіммен жататынымды, кіммен жатқым келмейтінін, ажырасамын ба, ажыраспаймын ба, бәріне араласып, шұғыл елден кеткенімнің себебін осы жақтан іздеп жатыр. "Оппозиция" лагерінде не болып жатыр өзі? Деңгейі әдірем қалыпты ғой! Өзі де түк түсінбей, өз әкесі, құрметті Блоатхан Тайжан мен оның екінші әйелін, жесірін, екінші анасын масқаралап жатыр. Кез келген көнекке бола ақтала беруім керек пе?"

Сосын ол былай жалғастырды: "Тайжан ҰҚК-ға барғым келеді дейді"». Алайда Нарымбаев бұған дейін кеңсе жалдап тұру үшін Тайжаннан материалдық көмек алудан қымсынбаған еді. Тайжанның ұстанымында не өзгеріс болды? Билікпен келіскен бе? Қытайларға жер беруді қорғай ма? Жоқ. Ол Нарымбаевтың жеке өміріне араласты. Осыдан кейін Facebook қолданушылары мынадай жағдайды көреді: «Нарымбаев мәжбүрлі түрде өз атындағы кредитін мойындап, енді ол қарызы бұрынғы әйелінің атында қалды, бұл енді әйелі мен үш баласын баспанасынан шығаруға себеп болуы мүмкін. Нарымбаев кредитін жауып тастай алмайтын сияқты, қарызға батқан балаларын тастап, Қазақстаннан жас ашынасымен қашып кетуіне көп себептің бірі осы болғанға ұқсайды. Балаларын баспанадан қуып шығуы мүмкін деген сұрақ қойыла қалса, қозып кетеді…» Сынауға құқығы жоқ Сөз бостандығы үшін түрмеге баруға дайын адам, дәлірек айтқанда, Facebook-тегі даулы репост үшін біреудің өзіне қатысты сөз бостандығы құқығын мойындауға дайын емес пе?

«Бостандық үшін күрескер» Нарымбаевты қорғауға тырысатындар оның әйелі Зоямен әлдеқашан ажырасып кеткенін. Бірақ дәл осы Зоя (Мөлдір емес!) сотта ол үшін күрескен еді. Ол аштық жариялаған соң сорпа беріп, «ажырасып кеткен әрі басы бос» Нарымбаев онымен бірге бір пәтерде осы уақыт бойы тұрған.

Бірбеткей қайраткер неге ажырасқаннан кейін үйден бір шабаданын алып, кетіп қалмады?

Бұрынғы әйелі Зояға полицейлер мен прокурорларға қарсы секірме деп неге айтпаған? Әйелі жауапқа тартылатынын білді ғой».

Ал осы уақытта Киевке қашқан Ермек Нарымбаев пен Мөлдір Әділова сол жерде Садықовтар жұбымен кездесіп, баспасөз конференциясын өткізіп, отанындағы азаматтық құқықтарының шектелгенін мәлімдеді.

Ермек Нарымбаев сәуір айынан бастап Қазақстанда «жер мәселесіне» байланысты митингілер толқыны өткенін және ол қудаланып, «Қазақстанда бұдан әрі өмір сүруге мүмкіндігі жоқ» екенін мәлімдеді. «Тұрақты бақылау, жақында менің есігімді бұзғысы келгендердің әрекеті. Белгісіз заттармен есік құлыбын бітеп тастады. Содан кейін пробациялық белгілеуді бастады. Олар мені 20 рет сүйреп апарды, қайта-қайта барып, белгіленуден шаршадым. Алайда менің серіктесім Серікжан Мәмбеталинді тіркеуге апармаған, тексермеген. Менің қоғамдық ұстанымым үшін жазаланғаным анық. Қазір мен үнсіз қала алмайтын оқиғалар болып жатыр. Маған үнемі түрмеге жабамыз деп қауіп төндіреді. Қауіпсіз алаңға шығып, қоғамдық қызметті жалғастырған дұрыс», — деді Ермек Нарымбаев қазақстандық БАҚ-тың біріне берген сұхбатында. Мөлдір Әділова Қазақстанда оның саяси құқықтары шектеулі екенін және қазір оған қылмыстық қудалау қаупі төніп тұрғанын хабарлады. Нарымбаев және оның құрбысы Украинада қалуды жоспарлап отырғанын және босқындар мәртебесін сұрайтынын мәлімдеді (2017 жылы оларға Украина босқын мәртебесін беруден бас тартты).

Нарымбаев «бақылаудан қалай жасырынғанын да айтып берді»: «Қазір демалыс уақыты келді. Әсіресе кейбір іс-шаралар жоқ. Сондықтан мемлекеттік органдар босаңситын кез. Бақылаудан шығатын жолдары бар үйлер арқылы өттік. Қадағалаудан құтылу үшін қала бойынша сегіз рет айналып, бұрылыс жасауға тура келді. Сосын бір елмен шекарадан өтіп, содан кейін заңсыз қашып кеттік. Оның да өз қиындықтары бар. Бізді шекарашылар байқап қойып, атуы мүмкін еді. Құдайға шүкір, біз тордан, сым арқылы секірдік. Жүгірдім, жасырынып жүрдім. Құдайға шүкір, бәрі оңынан болды. Алғашқы рейс ұшып, 4-5 күннен кейін Киевке жеттік. Қашу жексенбіде қаштық. Қалған мәліметтерді айтудың мәні жоқ. Мұндай жолдардың әлі де пайдасы болады». Бір жылдан кейін алаяқтық үшін сотталған Жанна Ахмет, Жанна Бота ретінде танымал, Қазақстаннан асығыс кетіп қалды. Қонақжай Киевте оны Ермек Нармыбаев қарсы алды. Көп ұзамай Ахмет қашқын банкир Мұхтар Әблязовтің «оппозициялық қызметімен» тығыз байланысты өз өмірінің жаңа парағын бастады.

Бітпес дау

Ермек Нарымбаевтың оппозиция аяғына жармасып, бәрімен қарым-қатынасын бұзатын тамаша қасиеті бар.

2016 жылы Нарымбаев Мұхтар Әблязовті әлеуметтік желілерде белсенді қолдады. Екі жылдан кейін бұрынғы банкир өзінің бұрынғы қызметкерін арандатушы және енгізілген агент деп атады (2000 жылдан бастап). Нарымбаев үнсіз қалмады, ол Әблязовті «әшкерелейтін» жағдайларды үзік-үзік беріп отырды, алайда әшкерелейтін материалы аз еді, мардымсыз десе болар. Қолда бар ақпаратқа сәйкес, екі қашқын «оппозиционердің» қарым-қатынасына ақша селкеу түсірген.

2014 жылы Нарымбаев екі мәрте Кеңес Одағының Батыры Талғат Бигелдиновтің естелігін қорлады. «Батыры батыр. Соғыс кезінде, жас кезінде батыр. Ал содан кейін? Тәшенов Солтүстік Қазақстанның Ресейге берілуіне қарсы соғысып жатқан кезінде ол дауысын шығарды ма? Немесе Қонаев Оңтүстік Қазақстанды Өзбекстанға беруге қарсы шыққанда ше? (...) немесе өнеркәсіп тиын-тебенге сатылған кезде ше? Қайта құру кезінде, егемендік кезінде ол туралы не естідік? Ештеңе. Бейбіт уақытта ол не істеді? Білмеймін, естімедім», — деп жазды Нарымбаев Facebook желісіндегі парақшасында. Әлеуметтік желі қолданушылары Нарымбаевтың пікіріне қарсы шығып қана қоймай, өз наразылығын тікелей білдіре бастады. Нәтижесінде Нарымбаев өз пікірін жаңалық порталдарының біріне түсіндіре отырып, жағдайды реттеуге тырысты, бірақ бұл ақталу әрекеті өте сенімсіз көрінді.

Бигелдиновтің жесірі Орындыбике арандатушы Нарымбаевпен байланысқа шығудан бас тартып, «есі дұрыс адам мұндай жазбайды» деп қана мәлімдеді.

Нарымбаев пен оның бұрынғы басшысы Юрий Мизиновтің қарым-қатынасы да оңған жоқ. Бас редактор мен оның редакциясының қызметкері арасында не болғандығы белгісіз. Бірақ Мизиновке тиесілі ресурстардың бірі — Zona.kz Нарымбаев туралы жағымсыз мақалалар жиі жариялайтын.

2010 жылы Мизинов Ермек Нарымбаевты жақтаған алдан Айымбетовтың жесірі алдан Айымбетовке ашық хат жазды. Онда ол басредке «Күйеуінің мерейтойына арналған қала әкімдігінің асханасына Ермек Нарымбаев баратындықтан келуден бас тартқанын» есіне алды. «Бірақ соңғы жылдардағы демократиялық баспасөз қағидаттарына қайшы әрекеттеріңіз, оның сайттағы материалдарын жоя бастағаныңыз ойландырады және сіздің әдептілігіңізге күмән келтіреді. Блогер Абылайға жазған хатыңызда анық өтірік қосқаныңызды ол маған айтып берді. Марқұм күйеуімді ғана емес, мен өзімді қорлағандай сезінемін. Егер сіз оның арандатушылығы туралы жалған қауесеттерге сенсеңіз, алдан екеуміз Ермек пен оның отбасымен дос болып, тығыз қарым-қатынас жасай береміз деп ойлайсыз ба?» — деп сұрады әйел. Әйел Мизиновқа Нарымбаевқа 30 қаңтардағы оппозиция митингісінде «арандатушы әрі саяси бұзақы» ретінже көрсетілгенін де айтып, тиісті. «Юрий Михайлович, әдептілігіңізге түпкілікті күмәндандырмай, менің ашық хатымда Сізге жазғанымды өшіріп тастамайсыз деп үміттенемін», — деп жазды Айымбетовтің жесірі.

Адасқанның оралуы

2022 жылдың 6 ақпанында Алматы қаласының прокуратурасы былай деп хабар таратты: «1970 жылы туған Е. Е. Нарымбаевты полиция департаментінің қызметкерлері Киевтен келгеннен кейін Алматы халықаралық әуежайында көлікте ұстады. Ұсталған адам іздеуде болды. Сот үкімімен Е. Е. Нарымбаев ҚР ҚК-нің 174-бабы бойынша „әлеуметтік, ұлттық, рулық, нәсілдік, таптық немесе діни араздықты қоздыру“ бойынша бас бостандығынан айыру түріндегі жаза шарасын қолдана отырып сотталды. Сот үкімін орындау мақсатында Е. Е. Нарымбаев тергеу изоляторына қамалды». Екі аптадан кейін Ермек Нарымбаев колониядағы нақты мерзімге бостандықты шектеуге ауыстырылды. «Сотталған Нарымбаевты айыптау үкімінің ескіру мерзімінің өтуіне байланысты жазасын өтеуден босату мәселесі бойынша ҚР ҚК 77-бабының 3-бөлігіне сәйкес, егер сотталған адам жазасын өтеуден жалтарса, қылмыстар бойынша ескіру мерзімінің өтуі тоқтатылатынын түсіндіреміз», — деп түсіндірді сол кезде Алматы прокурорының орынбасары Нұрлан Ауғанбаев. Ол Нарымбаевтың қаңтар айында жаппай тәртіпсіздіктерді ұйымдастыру туралы істерде көрінбегенін айтты.

Нәтижесінде Нарымбаев бір жарым жылын қамауда өткізді. 2023 жылдың 31 шілдесінде ол босатылды — жазаның қалған бөлігі оның орнына бостандыққа ауыстырылды.

Бастапқыда 53 жастағы Ермек Нарымбаев 31 шілде күні түстен кейін Алматы облысының Заречный кентіндегі ЛА155/14 түзеу мекемесінен кетеді деп болжанған болатын. Онымен кездесу үшін Алматыдан бір топ қолдаушысы шықты, бірақ кейінірек Нарымбаевты таңертең үйге жеткізгені белгілі болды.

Жыл бойы Нарымбаев пробациялық бақылауда болады. «Маған кез келген асханаға, кез келген кафеге, күндіз-түні кіруге тыйым салынды делік. Маған дөңгелек үстелдер, телекөпірлер, сұхбаттар, видеолар түсіруге тыйым салынды. Маған қазір кешкі 10-ға дейін мейрамханаларға кіруге рұқсат етілген. Екінші — сұхбат, телекөпірлер маған рұқсат етілген, Facebook-тегі, Instagram-дағы жазбалар мүмкін емес. Заңгерлік қызметке рұқсат етілген, педагогикалық, мен саясаттанушы ретінде оқиғаларды жариялауға құқығым бар. Енді мен оппозиция жолын қабылдай алмаймын, мен саясаттанушы ретінде талқылай аламын. Мен қазір хоккейдегі Харламов емес, спорттық комментатор Озеровпін. Сондықтан соттарда белсенді боламын, көп нәрсені саясаттанушы ретінде басқа формада айта аламын», — деді Нарымбаев босатылғаннан кейін БАҚ-қа. Ол «шетелде таусылғанын» және өзі «оқиғалар ошағында болу керек» деп атап өтті. Бұл ретте Нарымбаевтың қоғамдық ұйымдарда тұруға құқығы жоқ, бірақ заң кеңесшісі ретінде жұмыс істеуге ниетті.