Айгүл Павел Әбілязовтен гонорар алмай ма?

none

БТА банктің қаражатын талан-таражға салып, жолшыбай басқа жоғары лауазымды сыбайластарының мол қаржысын жымқырып шетел асқан, содан кейін өзін-өзі демократ, режимнің бітіспес оппоненті деп жариялаған олигарх Мұхтар Әбілязовтың төңірегінде жүрген "белсенділер" де өзінің бэк-граундымен қызық. Осындай персонаждардың бірі Павел (Машаева) Айгүл туралы qazpolit.org ресурсының жазғанына назар аударсақ. Ол 1986 жылы дүниеге келген. «405» қозғалысының құқыққорғаушысы, онлайн-белсенді. Болжам бойынша Галац (Румыния) қаласында тұрып жатыр.

Әблязов сектанттарын қорғаушы

2020 жылдың қараша айында құқыққорғаушы Айгүл Павел Қазақстанда тыйым салынған «Қазақстанның демократиялық таңдауы» қозғалысының жетекшісі Мұхтар Әблязовтің ақшасы үшін жұмыс істеп жатқаны туралы жалған ақпарат таратылғанын хабарлады. Айгүлдің пікірінше, ол туралы жалған ақпаратты құқық қорғау қызметіне байланысты Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті таратқан.

Алайда, егер Айгүл Павел мен «405» қозғалысының қызметіне көз жүгіртетін болсақ, құқық қорғаушының өзі, ол өкілдік ететін қозғалыс пен Әблязов ұйымдары арасында тікелей байланыс бар екені айдан анық.

Мәселен, 2019 жылғы 20 желтоқсанда Өмірбаев Дархан деген біреу ҚДТ қатысушысы екенін айтып, әлеуметтік желілерде мәлімдеме жасады. Бірнеше күннен кейін Өмірбаев Нұр-Сұлтан ЖП-ға жауап алуға шақырылды. Өмірбаевтың ісін «405» құқық қорғау қозғалысы мұқият қадағалап отырды, өйткені «мұндай мәлімдемелерді білдіру — бұл заңды және Конституцияда сөз, ой, қауымдастық бостандығына бекітілген құқық».

«Біз Есіл аудандық сотының ҚДТ бойынша халықаралық міндеттемелерді бұзатын шешімінің күшін жоюға шақырамыз. Бұл шешім бойынша, бейбіт азаматтар мен оппозициялық бірлестіктерді "экстремистік ұйым" деп танып, оған тыйым салған. Қазақстан сол арқылы халықаралық пактіде; БҰҰ конвенцияларында; Еуропарламент пен БҰҰ, ЕҚЫҰ, ЕКПА қарарлары мен ұсынымдарында қол қойылған және ратификацияланған міндеттемелерді бұзып отыр. 2019 жылғы 14 наурыздағы қарарда Еуропарламент ҚДТ-ның болжалды немесе нақты жақтастарын қудалауды тоқтатуға шақырды, өйткені ҚДТ бейбіт оппозициялық ұйым деп танылды», ― делінген қозғалыс үндеуінде.

2020 жылдың 20 мамырында бірнеше қоғамдық ұйым елордалық соттың «Көше партиясы» қозғалысының қызметіне саяси тұрғыдан негізделген тыйым салу туралы шешімін айыптады.

«Біз "Көше Партиясы" бойынша заңсыз шешімнің дереу жойылуын талап етеміз және демократиялық елдердің үкіметтері мен елшіліктерін Қазақстан билігінің әрекеттерін ашық түрде айыптауға шақырамыз», — делінген Qaharman құқық қорғау қоры мен «405» қозғалысының бірлескен мәлімдемесінде.

«Көше партиясы» тәуелсіз саяси қозғалыс болып саналатыны және оның белсенділерінің мәлімдемелері ашық, бейбіт сипатқа ие және Конституция нормаларына сүйенетіні атап өтілді.

Oyan, Qazaqstan азаматтық қозғалысы да «Көше партиясына» тыйым салу туралы шешімді айыптады және парламенттік сайлау қарсаңында «тираниялық режимнің тарапынан заңды саяси алаңды тазарту» туралы мәлімдеді.

Анықтама: 2019 жылдың шілдесінде елордалық үш белсенді адам құқықтарын қорғау жөніндегі жаңа Qaharman азаматтық қозғалысы құрылғанын хабарлады. Олардың айтуынша, бірінші кезекте олар жергілікті және халықаралық қоғамдастықты Қазақстандағы адам құқықтарының бұзылуы туралы хабардар етуді, сондай-ақ сөз бостандығы, бейбіт жиындар еркіндігі және азаматтардың өзін-өзі ұсынушылар ретінде сайлауға қатысу құқығы туралы хабардар етуді жоспарлап отыр.

Белсенді Әлия Ізбасарова қозғалыс қатысушылары азаматтық қоғамды қалыптастыруға, Қазақстанда демократиялық қағидаттарды ілгерілетуге, сондай-ақ елдегі құқықтық мәдениетті арттыруға ықпал ететінін мәлімдеді. Жалпы, Ізбасарова қозғалыстың басты басымдықтары сөз бостандығы, бейбіт жиналыстар бостандығы, елдің саяси өміріне қатысу құқығы және әділ ашық соттарға құқық болатынын атап өтті.

Козловскаямен байланысы

2020 жылғы қарашада үш құқық қорғау ұйымы АҚШ, Ұлыбритания, Канада, Эстония, Латвия және Литва үкіметтерін Магнитскийдің жаһандық актісі бойынша санкциялық заңнамасы аясында Қазақстанның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаевқа, сондай-ақ ҚР-ның басқа да жоғары лауазымды шенеуніктеріне санкциялар қолдануға шақырды.

Мұндай үндеу «Слуги режима: санкционный список лиц, ответственных за нарушения прав человека в Казахстане» атты «Открытый Диалог» фундация сайтында жарияланған есепте болды.

Анықтама: 2017 жылдың көктемінде Tysol.pl басылымы «The Sunday Times o Kozlowskiej, praniu brudnych pieniędzy i ros. wojnie hybrydowej. Gdzie jej obrońcy?» — "Sunday Times Козловская, ақша жылыстату және гибридті соғыс туралы. Оның қорғаушылары қайда?» тақырыбымен мақала жариялады.

Оның алғысөзінде: «Sunday Times газеті ақшаны жылыстату схемасы туралы материал жариялады, оған шотландиялық компаниялар және... Людмила Козловская мен Бартош Крамктың «Открытый диалог» қоры қатысқан болуы мүмкін, бір кездері олар Польшада майданға арандатуға тырысқан».

Бұдан әрі мақалада былай делінген: «Молдова парламенттік комиссиясының тұжырымдарына сәйкес, ақша олигархтар Әблязов пен Платонның лоббистік науқанына бағытталуы керек еді. Комиссия Козловская мен «Открытый диалог» қоры Молдова Республикасының Мемлекеттік құрылымдарына қарсы диверсиялық іс-шараларға қатысады және оларды Ресей Федерациясының арнайы қызметтерімен байланысты ресейлік қару-жарақ компаниялары қаржыландырады және Ресей Шығыс Еуропа елдерімен жүргізіп жатқан гибридті соғысқа қатысуы керек деп санайды».

«Қазақстанда Варшавада штаб-пәтері бар және құқық қорғау қызметімен ресми түрде айналысатын «Открытый диалог» қорын құруды қашқын банкир әрі олигарх Мұхтар Әблязов еліміздің беделін еуропалық аренада түсіру мақсатында атсалысқан деген нұсқаға басымдық беріледі», ― деп жазды БАҚ.

130 беттен тұратын есеп үш ұйымның — «Ашық диалог» қорының, Qaharman адам құқықтарын қорғау қорының және «405» құқық қорғау қозғалысының бірлескен күшімен дайындалды.

«Авторитарлық Қазақстанда азаматтық қоғам өкілдері қоғамдық және құқық қорғау қызметі, бейбіт наразылықтарға қатысу және әлеуметтік желілердегі билікті сынағаны үшін мәжбүрлі түрде ұсталуға, қылмыстық қудалауға, түрмеге қамауға және азаптауға ұшырайды, — делінген есептің алғысөзінде. — коронавирус инфекциясы пандемиясын желеу еткен Қазақстан билігі саяси қуғын-сүргінді одан әрі күшейтті. Қазақстанда саяси қудаланған адамдардың жалпы саны, ең алдымен, бейбіт митингілерге қатысушылар есебінен өсіп жатыр. Кейінгі 2,5 жыл ішінде Қазақстанның түрлі өңірінде 7000-нан аса бейбіт наразылық білдірушілер мәжбүрлі күштік тұтқындауға ұшырады».

Интернетте «16/12» арнасынан Әблязовтің оң қолы Людмила Козловская мен Айгүл Павелдың президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың «насихаттық сандырағын» бірге әшкерелейтін бірлесіп түсірген видеосын табуға болады.

Қаңтардан кейінгі әблязовтық сандырақ

Қазақстандағы қаңтар оқиғаларына дейін Айгүл Павел тұтқындалған немесе сотталған ҚДТ жақтаушыларын белсенді түрде қорғады. Алайда, 2022 жылғы қаңтардағы бүліктен кейін ол тәртіпсіздіктерге қатысқандарды қорғауға көшті.

Сондай-ақ, Айгүл Павел күн сайын Людмила Козловскаяның жарияланымдары мен Бота Жәрдемәлінің жазбаларын бөліседі, бұл жазбалардың мақсаты – Қазақстан билігінің беделін түсіру.

2022 жылғы қаңтардың алғашқы күндерінде Қазақстанда газ бағасының көтерілуіне байланысты бейбіт наразылықтар басталды. Бұл бүкіл елдегі жаппай тәртіпсіздіктерге ұласып кетті. Алматыда өте күрделі жағдай қалыптасты, онда мыңдаған адам дүкендерді, мейрамханаларды, банктерді талқандады, әскерилер мен полицейлерді ұрып-соғып, көліктерін өртеп жіберді.

Бүлікшілер қалалық әкімдік ғимараттары мен Президент Резиденциясын басып алды.

Ресми мәліметтер бойынша, 22 қаңтардағы жағдай бойынша кем дегенде 225 адам қаза болды, оның ішінде 19 қауіпсіздік қызметкері. ҚР Бас прокуратурасы 819 қылмыстық істі тергеді: терроризм актілері бойынша — 45, жаппай тәртіпсіздіктер бойынша — 36, кісі өлтіру фактілері бойынша — 15 дерек. Басқа істер тонау, ұрлық, қару ұрлау және билік өкілдеріне қатысты зорлық-зомбылық жасауға байланысты басталды.

«Тұтқындалғандардың ең көбі – 464 – терроризм және жаппай тәртіпсіздік бойынша істерге тиесілі. 226 адам ұрлау фактісі бойынша, 60 адам қаруды заңсыз алып жүргені және сақтағаны үшін, 39 адам қаруды ұрлағаны үшін, 25 адам бұзақылық фактісі бойынша, 21 адам тонау фактісі бойынша ұсталды. Бұл ретте бір қылмыстық іс бойынша бірнеше сыбайлас ұсталған болуы мүмкін», — деп мәлімдеді ҚР БП-да 22 қаңтарда.

27 тармақтан тұратын қарарда азаматтар мен қоғамдық бірлестіктерді саяси уәжді қудалауды тоқтатуға, өз еркімен ұсталған азаматтарды босатуға, бейбіт жиналыстарға кедергі келтірмеуге, Қазақстандағы негізсіз тұтқындаулар мен азаптауларды тоқтатуға шақыру болды. Еуропалық депутаттар сондай-ақ адам құқықтарының бұзылуына жауаптыларға қатысты санкциялар енгізу мүмкіндігін еске салды. 589 депутат жақтаса, 35-і қарсы, 47-і дауыс беруден қалыс қалды.

Депутат Хайди Хаутала «бейбіт наразылық акциялары зорлық-зомбылыққа қалай айналғанын, қандай элементтер қатысқанын, олар ұйымдастырылғанын, өршуіне, кейінгі зорлық-зомбылық пен өлімге әкелгені туралы шындықты білу керек» деді. Ол үшін тәуелсіз халықаралық тергеу жүргізу керек, деді ол.

«Клептократтарға қарсы барлық күш-жігермен билік жүргізуге тырысу үшін қатаң шаралар қажет. Олар өз халқының алдында жасаған қылмысы үшін сот төрелігіне тартылуына қолғабыс етейік. ЕО ЕҚЫҰ-мен, БҰҰ-ның Адам құқықтары жөніндегі кеңесімен бірге тәуелсіз тергеу жүргізуді қамтамасыз етуі тиіс», — деді еуродепутат.

29 қаңтарда Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев елдегі қаңтар оқиғаларына халықаралық тергеу жүргізудің қажеті жоқ деп мәлімдеді.

«Қазақстандағы оқиғаларды халықаралық тергеуге қатысты айтар болсақ, мен мұндай тергеуді жүргізу қажет деп санамаймын, оны өзіміз шешеміз. Бізде қоғамдық комиссияларды басқаратын адал және әділ адамдар бар», ― деді Тоқаев «Хабар24» телеарнасына берген сұхбатында.

Тоқаев сондай-ақ Еуропарламенттің Қазақстандағы оқиғалар жөніндегі қарары әділ емес және мерзімінен бұрын жасалғанын мәлімдеді.

«Қарар міндетті сипатқа ие емес, бұл ұсынымдық қарар. Олар Қазақстан бойынша екінші рет қарар қабылдап жатыр, әділ де емес, бұл жағдайда асығыс жасалды. Менің бұл қарарға сабырмен қараймын», ― деді президент. Қ. Тоқаев бұл Қарар бір кездері Қазақстаннан кеткен адамдардың тапсырысы бойынша жұмыс істейтін лоббистердің бұра тартуымен жасалғанын мәлімдеді.

«Лоббистер бір кездері Қазақстаннан кетіп, біздің елде көп ақша тапқан және қазір сол немесе басқа демонстрацияларды ұйымдастыруға, адамдарды араздастыруға, "қаншалықты жағдай нашар болса, соншалықты жақсы" деген принцип бойынша әрекет етуге жұмсаған біздің адамдарымыздың тапсырысы бойынша жұмыс істейді», ― деді Тоқаев. Айтқаны айдай келді.

Еуропарламент қарар қабылдағаннан кейінгі күні бұл туралы әлеуметтік желілерде Мұхтар Әблязовтің көмекшісі Людмила Козловская хабарлады. Расын айтсақ, құжаттың қаңтардағы бүлікке қатысты тармақтарында ол түк білмегендей мынадай мәтінді қосып жіберді: «ҚДТ мен "Көше партиясының" бейбіт оппозициялық қозғалыстарына тыйым салу туралы іс бойынша өтіп жатқан саяси тұтқындар мен қудаланғандарды түрмеге қамаудың негізсіздігі».

Шын мәнінде, 2022 жылғы қарарда мұндай тармақ болған жоқ. Әблязовтің екі саяси қозғалысы туралы жазылған құжат 2021 жылдың ақпан айында қабылданып қойған.

Еуропарламент Қазақстан Үкіметі «коронавирустық инфекция пандемиясы кезінде шектеулерді саяси қуғын-сүргіннің күшеюіне себеп ретінде тиісінше пайдаланбады» деген қорытындыға келді.

Құжатта «Көше партиясы» қозғалысы және оларды «экстремистік ұйымдарға» жатқызған «құпия сот шешімдерімен тыйым салынған» «Қазақстанның демократиялық таңдауы» туралы айтылған. Қарарда «Көше партиясының» 17 лидері "ұзақ мерзімге бас бостандығынан айырылғаны" айтылады, сондай-ақ "осы қозғалыстарды қолдауға байланысты саяси қуғын-сүргіннің құрбаны болған саяси тұтқындар" 26 адам туралы айтылды».

Сондай-ақ, қарарда тұтқындардың құқығын қорғайтын Елена Семеноваға қарсы сот ісі де айтылды. Елдің бірнеше колониясы мен олардың қызметкерлері құқыққорғаушыны жала жапты деген айыппен сотқа берді.

Еуропарламент Қазақстан билігін барлық саяси тұтқынды дереу босатып, ақтауға, сондай-ақ бейбіт оппозициялық қозғалыстар мен қылмыстық кодексті жақтаушыларға қарсы «экстремизмге қарсы заңнаманы» — «белсенділерге, блогерлерге және өзгелерге сөз бостандығы құқығын пайдаланғаны үшін қарсы» қолдануды тоқтатуға шақырды.

Еуропарламент Қытайдағы концлагерьлерден қашқан этникалық қазақтар мен басқа да азшылық өкілдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуге шақырды.

Бұдан басқа, Еуропарламент «ЕО-ның Адам құқықтары саласындағы жаһандық санкцияларының таяуда бекітілген режимінің бар екенін еске салып, ЕО-ға бүкіл әлемде адам құқықтарының елеулі құқықбұзушылықтары үшін кінәлілерді қудалауға мүмкіндік береді» және «Еурокомиссияның вице-президентін/сыртқы істер және қауіпсіздік жөніндегі жоғарғы өкілін Қазақстанда кінәлі тұлғаларға қатысты атаулы санкциялар енгізу мүмкіндігін қарауға шақырады».

Мұндай құжаттар Людмила Козловскаяның (ол тіпті Қазақстан азаматы да емес) және Бота Жәрдемәлінің араласуынсыз жасалмағаны анық. Мұны маусым айының ортасында Страсбургте (Франция) Еуропа Кеңесі Парламенттік Ассамблеясының жазғы сессиясы алаңында Жәрдемәлі мен Козловская Еуропа Кеңесі мүшелерінің депутаттарымен кездесулер өткізгені растайды. Олар «депутаттарға Қазақстандағы адам құқықтарының жағдайы туралы жаңа есеп және қылмыстық істер бойынша саяси қудаланған азаптаулардың құрбандары, саяси тұтқындардың» тізімін ұсынған.

«Қазақстан делегациясы мен Қазақстан билігі жалдаған лоббистер Еуропа кеңесін Қазақстанды мүше ел ретінде қабылдауға көндіруге тырысып бағып жатыр, бірақ (ең бастысы) – Қазақстанның Адам құқықтары жөніндегі Еуропалық конвенцияны ратификацияламай жасағысы келеді. Яғни, Қазақстан билігі Еуропа Кеңесіне мүшеліктің барлық артықшылығын пайдаланғысы келеді, бірақ бұл ретте адам құқықтарын одан әрі бұза бергісі келеді. Қазақстан билігінің өкілдері Еуропа кеңесінде Қазақстан парламенттік басқару нысанына өтті деп, Қазақстандағы демократиялық өзгерістер туралы насихаттауды жалғастырып жатыр», ― деп мәлімдеді Әблязовтің ханымдары.

Бота Жәрдемәлі мен Людмила Козловская «Ресейдегі экономикалық форумда ЛХР мен ДХР-ды мойындамау туралы айтқан Тоқаев туралы мифті де жоққа шығарған, бұл Путинге Батыс санкцияларын айналып өтуге көмектесу үшін көрсеткен "Тәуелсіздіктің" бейнесі ғана деген тұжырым жасаған. Олар Ресейдің Қазақстандағы «экономикалық экспансиясын» да атап өтті.

«Ресей демократиялық елдердің санкцияларын айналып өту жолдарын қарқынды түрде іздеп жатыр. Бұған Қытай мен Қазақстан үкіметі Ресейге көмектесіп жатыр. Магистральдық тартқыштардың үлкен колонналары Қытайдан Қазақстан арқылы Самараға (Ресейдің көлік торабы) барады. Сонымен қатар, қазақтар да өз әскерін Ресей бағытына "оқу-жаттығу үшін" жібереді. 2022 жылдың 11 ақпаны мен 2022 жылдың 17 наурызы аралығында қазақстандықтар құқық қорғаушыларды/оппозицияны Қазақстанда әскери техниканың елдің оңтүстік бөлігінен солтүстікке, Ресей бағытына көшуін бақылап, ескертті», ― деп хабарлады еуродепутаттарға Жәрдемәлі мен Козловская.

Өз есебінде «құқыққорғаушылар» жалған ақпаратты ашық түрде айта берді. Осылайша, олар «қазақ билігі қылмыстық қудалау, отбасы мүшелерін кепілге алу қаупімен 2022 жылғы 27 наурызда Украинаға кету үшін әскерге шақырылушылардың қатарына қосылуға мәжбүр етеді» деп мәлімдеді.

Сонымен қатар, Людмила Козловская мен Бота Жәрдемәлі қазақстандықтарды ел ішіндегі жағдайды ушықтыруға шақырып, Қазақстан үшін аса күрделі дипломатиялық проблема туғызды:

«Қазақстандықтар не істеуі керек? Тоқаев/Назарбаев режимінің Украинаға қарсы соғысты қолдауына қарсы өз ұстанымын нақты мәлімдеу. Халықаралық қауымдастықты шақыру:

  1. Путиннің құрылымына олардың активтерін аударуға жол бермеу үшін Назарбаевқа, оның отбасы мүшелеріне және оның олигархтарына жеке санкциялар салу (қазір бұл Назарбаев пен оның отбасы үшін exist strategy). Сондықтан Путин Батыс санкцияларын айналып өтеді.

  2. Тоқаевқа Қазақстанда жаппай бейбіт наразылықтарды басу үшін ҰҚШҰ әскерін «шақырғаны» үшін, содан кейін Ресейге Украинаға қарсы әскери агрессия үшін, оның ішінде Қытайдан әскери көмек алуға жәрдемдескені үшін дербес санкциялар салу.

  3. Қазақстанның бейбіт азаматтарына оқ жаудыруға бұйрық берген және жаппай кісі өлтіруге, қуғын-сүргінге, қылмыстық істерді бұрмалауға, ұрып-соғуға және азаптауға жауап беретін ресейлік және қазақстандық лауазымды адамдарға қатысты дербес санкциялар салу».

Айдары: Дүрбі 20.09.2023 87

Қатысты мазмұн